Większa ochrona dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego w celu oferowania swoich produktów

Handel elektroniczny już od dłuższego czasu nabiera rozpędu, a w ostatnich latach na rynku pojawiło się kilku gigantów świadczących usługi pośrednictwa przy sprzedaży w Internecie. Podobnie rozwój social mediów wpłynął na możliwość sprzedaży wizerunku czy promocji produktów na różnych platformach. Wszystkie takie serwisy, z uwagi na swoją wielkość, zasięgi i pozycję na rynku, stosowały niekiedy postanowienia bardzo niekorzystne dla użytkowników biznesowych, chcących oferować swoje produkty konsumentom. Ten stan rzeczy ma zmienić Rozporządzenie z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego (dalej „Rozporządzenie”), które wymusi wprowadzenie pewnych zmian warunkach świadczenia i korzystania z usług.

Kogo dotyczy Rozporządzenie?

Rozporządzenie ma zastosowanie do usług pośrednictwa internetowego i wyszukiwarek internetowych, które są dostarczane lub których dostarczenie jest oferowane, odpowiednio, użytkownikom biznesowym i użytkownikom korzystającym ze strony internetowej w celach biznesowych, mającym siedzibę lub miejsce pobytu w Unii, którzy poprzez te usługi pośrednictwa internetowego lub wyszukiwarki internetowe oferują towary lub usługi konsumentom znajdującym się w Unii, niezależnie od siedziby lub miejsca pobytu dostawców tych usług oraz niezależnie od innych mających zastosowanie przepisów. Będą to zatem głównie – chociaż nie tylko – platformy sprzedażowe jak Allegro czy Amazon, a także serwisy społecznościowe np. Facebook i Instagram (dalej „Dostawcy”), a z drugiej strony przedsiębiorcy zawierający z nimi umowy dotyczące możliwości oferowania swoich towarów czy usług na tych platformach (dalej „Użytkownicy”).

Co zostało uregulowane?

Wprowadzone rozwiązania można podzielić na cztery kategorie, dotyczące:

1. Warunków korzystania z usług;
2. Ograniczenia, zawieszenia i zakończenia świadczenia usług;
3. Plasowania (pozycjonowania) produktów;
4. Pozasądowe metody rozwiązywania sporów.

W zakresie warunków korzystania z usług nacisk położony został na przejrzystość. Warunki mają: być sformułowane prostym i przystępnym językiem; być łatwo dostępne dla Użytkowników na wszystkich etapach ich stosunków handlowych; zawierać określenie podstaw podjęcia decyzji o zawieszeniu lub zakończeniu lub nałożeniu wszelkich innych rodzajów ograniczeń; zawierać informacje o wszelkich dodatkowych kanałach dystrybucji i potencjalnych programach partnerskich; zawierać ogólne informacje dotyczące wpływu warunków korzystania z usług na własność i kontrolę praw własności intelektualnej przysługujących Użytkownikom.

Dodatkowo określono kwestie modyfikacji tych warunków – istnieje zakaz wprowadzania zmian przed upływem okresu powiadomienia, który musi być rozsądny i proporcjonalny do charakteru i zakresu planowanych zmian oraz ich konsekwencji dla Użytkownika. Okres powiadomienia wynosi co najmniej 15 dni, a jeżeli Użytkownik musi wprowadzić dostosowania techniczne lub handlowe aby dostosować się do zmian, okres ten powinien być odpowiednio dłuższy.

W zakresie ograniczeń, zawieszenia i zakończenia świadczenia usług należy wskazać na obowiązek każdorazowego poinformowania Użytkownika o podstawach działania wraz z uzasadnieniem, które powinno być dostarczone na trwałym nośniku, niekiedy z zachowaniem odpowiedniego terminu. Dodatkowo Dostawca ma obowiązek umożliwić danemu Użytkownikowi złożenie stosownych wyjaśnień, w ramach wewnętrznego, nieodpłatnego systemu rozpatrywania skarg, który będzie musiał u niego funkcjonować. Działanie takie ma ukrócić bezpodstawne blokowanie działalności Użytkowników, a tym samym zamykanie ich na spory sektor rynku.

Plasowanie, a więc sposób ukazywania się produktów w wynikach wyszukiwania i na platformach, jest kwestią niezwykle istotną, bowiem często determinuje decyzję konsumenta o wyborze produktów. Rozporządzenie wprowadza obowiązek określenia przez Dostawców w swoich warunkach korzystania z usług główne parametry determinujące plasowanie oraz powody, dla których względne znaczenie nadano tym głównym – a nie innym – parametrom. Dokładnie należy także opisać takie mechanizmy w przypadku płatnej promocji danych produktów. W praktyce ten pierwszy obowiązek może okazać się utrudniony, bowiem niektóre platformy, korzystające z algorytmów sztucznej inteligencji (ang. artificial intelligence „AI”), nie są w stanie wytłumaczyć działania AI. Taki system podejmuje decyzje na podstawie pewnych danych wejściowych, ale niestety obecnie systemy AI nie tłumaczą jak to robią i jest to zagadka nawet dla programisty.

Rozwiązywanie sporów ma zapewnić wewnętrzny system rozpatrywania skarg, który ma być dla Użytkowników bezpłatny. W ramach tego systemu skargi mają być rozpatrywane szybko, wszechstronnie i rzetelnie, uwzględniając wagę danego zagadnienia, a Użytkownik ma być poinformowany o wyniku sprawy. Dodatkowo Dostawca będzie miał obowiązek wskazać w swoich warunkach dwóch mediatorów, którzy będą gotowi podjąć sprawy wynikające z przyszłych sporów.

Podsumowanie

Wprowadzone obowiązki będą wymagały odpowiedniego dostosowania dokumentacji Dostawców, w tym warunków świadczenia usług i regulaminów, ale doprowadzą do zwiększenia ochrony Użytkowników. Dzięki temu przedsiębiorcy korzystający z usług platform pośredniczących mogą na jasnych i przejrzystych zasadach prowadzić swój biznes, nie będąc narażonym na nagłe, niespodziewane i niesprawiedliwe zmiany warunków współpracy.