Nowe wyzwania dla firm: raportowanie ESG w świetle Dyrektywy CSRD

RAPORTOWANIE ESG

Prawodawca unijny od lat prowadzi politykę, która ma na celu dostosowanie rynku wewnętrznego UE do standardów nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki, szczególnie w kontekście coraz bardziej odczuwalnych wyzwań środowiskowych. Jednym z pomysłów na realizacje tej polityki jest obowiązek raportowania ESG. Raportowanie dotyczy sprawozdawczości niefinansowej firm w trzech obszarach: środowiska (E – environmental), społeczeństwa (S- social) oraz zarządzania jednostką (G – governance). Całość ma na celu wywieranie presji na podmiotach objętych raportowaniem ESG, aby te podejmowały działania realizujące ideę odpowiedzialnego i zrównoważonego rozwoju, poprzez zobrazowanie wpływu, jaki dany podmiot wywiera na otoczenie.

DYREKTYWA CSRD

Kluczowe w tym kontekście ma wejście w życie z dniem 5 stycznia 2024 roku Dyrektywy 2022/2464/UE w sprawie sprawozdawczość przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju („CSRD”). Dyrektywa rozszerza zakres jednostek objętych obowiązkiem raportowania ESG oraz zakreśla horyzont czasowy, w którym owe obowiązki będą obejmować nowe podmioty. Oznacza to, że wdrażanie raportowania w europejskim porządku prawnym będzie odbywać się sekwencyjnie oraz będzie zależeć od ilości zatrudnionych pracowników oraz spełnienia określonych kryteriów finansowych. Termin na implementacje Dyrektywy do porządku krajowego upływa 6 lipca 2024 roku. Pracę już trwają, a informacje o projekcie ustawy o numerze UD154 można znaleźć w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

STANDARDY ESRS

Obowiązki Dyrektywy CSRD mają zostać uszczegółowione wydaniem rozporządzeń delegowanych Komisji Europejskiej, przyjmujące Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), którym głównym celem jest wprowadzenie jednolitej metody raportowania ESG. Pierwszy zestaw ESRS został opublikowany 22 grudnia 2023 r. w dzienniku Urzędowym UE i dotyczy standardów przekrojowych i tematycznych w obszarze środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego. Standardy ESRS określają informacje, które mają zgłaszać obowiązane jednostki w ramach sprawozdawczości niefinansowej niezależnie od sektora, w którym prowadzą działalność. Standardy nakładają na przedsiębiorstwa m.in. obowiązek ujawniania informacji o emisji gazów cieplarnianych, zarządzaniu ryzykiem oraz zaangażowania w lokalne społeczności. Celem jest m.in. poprawa jakości informacji publicznych dostępnych dla konsumentów oraz inwestorów w obszarze działalności danego podmiotu oraz większa przejrzystość łańcuchów dostaw na rynku europejskim. Zgodnie ze standardami ESRS:

Raportowanie za rok 2024, będzie obejmował największe jednostki interesu publicznego, które zatrudniają ponad 500 pracowników oraz których suma aktywów przekracza 20 mln Euro lub/i obrót netto przekracza 40 mln Euro.

Raportowanie za rok 2025 będzie obejmować spółki, jeżeli spełnią przynajmniej 2 z 3 poniższych kryteriów:

1. Spółka zatrudnia ponad 250 pracowników
2. Suma aktywów przewyższa 20 milionów Euro
3. Obrót netto przekracza 40 milionów Euro.

Raportowanie za rok 2026 obejmie małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na rynku regulowanym, które spełnia 2 z 3 poniższych kryteriów:

1. Zatrudniają ponad 10 pracowników
2. Suma aktywów przewyższa 350 tys. Euro
3. Obrót netto przekracza 700 tys. Euro.

Raportowanie za rok 2027 obejmie niektóre podmioty spoza Unii Europejskiej, które uzyskają obrót 150 milionów Euro.

TAKSONOMIA ESG

Kolejnym kluczowym elementem w kontekście raportowania ESG jest Taksonomia ESG, czyli inaczej Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje. Akt prawny umożliwia określenie w jakiej części działalność danego podmiotu kwalifikuje się jako działalność zrównoważona środowiskowoi jej głównym celem jest walka z problemem jakim jest „pseudoekologiczny marketing” lub „greenwashing”. Zjawisko to polega na kwalifikowaniu działalności przez dane jednostki jako „ekologiczne” lub „przyjazne środowisko”, gdy w istocie takie twierdzenia są bezpodstawne i wprowadzające w błąd.

Taksonomia określa sześć celów środowiskowych, do realizacji których powinna przyczyniać się działalność zgodna z Taksonomią. Jest to:

1. łagodzenie zmian klimatu,
2. adaptacja do zmian klimatu;
3. zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
4. przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
5. zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola,
6. ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów

Docelowo dla każdego z powyższych celów, Komisja Europejska ma wskazać techniczne kryteria kwalifikacji, czyli specjalne wytyczne dla każdego rodzaju działalności określające, jakie przesłanki musi spełniać działalność zgodna z Taksonomią. Obecnie obowiązuje rozporządzenie delegowane 2021/2139 dotyczące dwóch pierwszych celów środowiskowych.

Taksonomia dotyczy:
– UE oraz krajów członkowskich w zakresie określania wymogów dla uczestników rynków finansowych lub emitentów w odniesieniu do zrównoważonych produktów finansowych oraz obligacji;
– Uczestników rynku finansowego, którzy udostępniają produkty finansowe
– Podmiotów podlegających pod obowiązek ujawniania danych niefinansowych zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy.

Przedsiębiorstwa niefinansowe będą zobowiązane ujawniać w szczególności informacje o udziale procentowym obrotu pochodzącego z produktów lub usług związanych z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo oraz udział procentowy nakładów inwestycyjnych oraz wydatków operacyjnych odpowiadający aktywom lub procesom związanym z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo. Ujawnienia powinny zostać publikowane w ramach Sprawozdań nt. informacji niefinansowych.

PODSUMOWANIE

Polityka klimatyczna UE od lat jest jednym z głównych obszarów zainteresowania prawodawstwa Unii Europejskiej i w najbliższym czasie, nic nie wskazuje na odwrócenie tej tendencji. Regularnie pojawiają się nowe instrumenty prawne, które mają płynnie przeprowadzić ten proces. Jednym z nich jest właśnie raportowanie ESG. Trudno jednak nie odnieść wrażenia, że mnogość i skomplikowanie coraz to nowych aktów, nie sprzyja urzeczywistnianiu idei stojących za zieloną transformacją, których wagi trudno podważać. Należy mieć na uwadze, że prawodawstwa unijny planuje wydanie kolejnych aktów, dlatego warto na bieżąco śledzić w tym kontekście zachodzące zmiany, szczególnie w kontekście nakładania kolejnych obowiązków na podmioty działające na rynku unijnym.