Obniżka składki zdrowotnej dla przedsiębiorców od 2026 roku – prezydent odmówił podpisania ustawy.

Nowy model składki zdrowotnej – uproszczenie czy dodatkowe wyzwania?

Od 1 stycznia 2026 roku przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w Polsce mieli mieć możliwość rozliczania składki zdrowotnej według zmodyfikowanego mechanizmu. Przyjęty przez Sejm projekt ustawy zakładał wprowadzenie hybrydowego systemu naliczania składki – składającego się z części ryczałtowej oraz procentowej. Celem nowelizacji było nie tylko obniżenie fiskalnych obciążeń, ale również uproszczenie systemu, który od 2022 roku był źródłem licznych kontrowersji w środowisku przedsiębiorców. Dotychczasowy model, bazujący na pełnym uzależnieniu składki od dochodu, szczególnie uderzał w osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, które mimo niskich przychodów ponosiły wysokie koszty składkowe.

6 maja 2025 roku Prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę przewidującą obniżenie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców.

Zasady naliczania składki – kto i ile zapłaci?

Zawetowana ustawa przewidywała wprowadzenie dwuelementowej podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Pierwszy to ryczałt – w wysokości 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Drugi – to składka procentowa naliczana od nadwyżki dochodu lub przychodu, która przekracza określone progi. W przypadku podatników rozliczających się na zasadach ogólnych lub podatku liniowego, składka procentowa wynieść miała 4,9% od nadwyżki dochodów przekraczających 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast osoby korzystające z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zapłacić miałyby 3,5% od przychodów powyżej trzykrotności przeciętnej pensji. Osoby na karcie podatkowej zostać miały objęte jedynie składką ryczałtową. Takie podejście ma na celu zróżnicowanie obciążeń względem rzeczywistej skali działalności i wyeliminowanie sytuacji, w których mali przedsiębiorcy płacą proporcjonalnie więcej niż większe firmy. Weto oznacza, że obecne zasady naliczania składki pozostają bez zmian, co dla wielu przedsiębiorców oznacza utrzymanie wyższych obciążeń finansowych.

Skutki finansowe dla budżetu i przedsiębiorców

Według danych przedstawionych przez Ministerstwo Finansów, planowane zmiany mają przynieść znaczące oszczędności przedsiębiorcom. W skali kraju wpływy ze składki zdrowotnej mają się zmniejszyć o około 4,6 miliarda złotych rocznie. Resort finansów zapewnia jednak, że niedobory te zostaną w całości zrekompensowane z budżetu państwa, bez wpływu na funkcjonowanie Narodowego Funduszu Zdrowia. Dla przedsiębiorców oznacza to realne zmniejszenie obciążeń fiskalnych, co w obecnym otoczeniu gospodarczym – rosnących kosztów pracy, inflacji i zmienności rynku – może stanowić istotne wsparcie. Nowelizacja ma także charakter prorozwojowy – niższe składki mogą zachęcać do rejestracji działalności i ograniczyć szarą strefę.

Wątpliwości i głosy krytyki – co mówią eksperci?

Choć zmiany spotkały się z aprobatą wielu środowisk gospodarczych, nie zabrakło również głosów krytycznych. Część ekspertów wskazuje, że obniżenie wpływów do systemu opieki zdrowotnej może w dłuższej perspektywie rodzić zagrożenia dla jego stabilności. Zastrzeżenia formułują zwłaszcza przedstawiciele środowisk medycznych oraz niektóre ugrupowania opozycyjne, które obawiają się pogorszenia jakości świadczeń i wydłużenia kolejek do lekarzy. Z kolei ekonomiści zwracają uwagę na niepewność związaną z finansowaniem niedoboru składek – mimo zapewnień resortu, nie wskazano jeszcze konkretnych źródeł pokrycia braków w budżecie NFZ. W tej sytuacji część komentatorów obawia się, że koszty mogą w przyszłości zostać przerzucone na inne grupy podatników.

Weto Prezydenta wobec obniżki składki zdrowotnej dla przedsiębiorców 

Zgodnie z art. 122 ust. 5 Konstytucji RP, Prezydent może odmówić podpisania ustawy i przekazać ją Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. W przypadku ustawy o obniżeniu składki zdrowotnej, Prezydent skorzystał z tego uprawnienia, argumentując swoją decyzję poważnymi wątpliwościami co do zgodności ustawy z zasadą sprawiedliwości społecznej oraz brakiem konsultacji społecznych.

Szefowa Kancelarii Prezydenta, Małgorzata Paprocka, wskazała, że ustawa budziła bardzo poważne wątpliwości w zakresie sprawiedliwości społecznej oraz była sprzeczna z zasadami konstytucyjnymi . Dodatkowo, podkreślono brak konsultacji społecznych, co w demokratycznym państwie prawnym jest niedopuszczalne.

Decyzja Prezydenta spotkała się z mieszanymi reakcjami. Związki zawodowe, takie jak NSZZ “Solidarność” i OPZZ, poparły weto, argumentując, że obniżenie składki mogłoby pogorszyć sytuację pacjentów i pogłębić kryzys w ochronie zdrowia . Z kolei przedstawiciele środowisk przedsiębiorców wyrazili rozczarowanie, wskazując na dodatkowe obciążenia finansowe dla firm. Ponad to, decyzja ta podkreśla znaczenie konsultacji społecznych i zgodności legislacji z zasadami konstytucyjnymi. Choć intencją ustawy było odciążenie przedsiębiorców, jej potencjalny wpływ na system ochrony zdrowia budził uzasadnione obawy.

Weto Prezydenta otwiera drogę do dalszych prac legislacyjnych, które powinny uwzględniać zarówno potrzeby przedsiębiorców, jak i stabilność finansową systemu opieki zdrowotnej.