Kodeks Etyki Lekarskiej: nowe standardy stosowania sztucznej inteligencji od 2025 roku

Z początkiem 2025 roku czeka nas przełomowa zmiana w polskiej medycynie – nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej wprowadzi obowiązek uzyskania świadomej zgody pacjenta na zastosowanie sztucznej inteligencji (AI) w procesie diagnostycznym i terapeutycznym. Jest to odpowiedź na rosnącą rolę technologii w opiece zdrowotnej, jednak nowe przepisy budzą wiele pytań i kontrowersji zarówno w środowisku medycznym, jak i prawniczym.

Nowe standardy prawne i etyczne

Obowiązek uzyskania zgody pacjenta to krok w stronę zwiększenia autonomii pacjentów oraz transparentności leczenia. Pacjent ma prawo wiedzieć, w jakim zakresie jego diagnostyka lub terapia opierają się na rozwiązaniach technologicznych. Wprowadzenie tej regulacji wynika z dynamicznego rozwoju AI w medycynie, gdzie coraz częściej stosowane są algorytmy wspomagające diagnozę chorób, analizę obrazów medycznych czy planowanie terapii. Jednak to, co miało przynieść korzyści, już teraz staje się źródłem licznych dylematów etycznych i organizacyjnych.

Niejasności terminologiczne: algorytm czy AI?

Jednym z największych wyzwań jest brak precyzyjnych definicji. Przepisy posługują się terminami „algorytm” i „sztuczna inteligencja” zamiennie, co może prowadzić do problemów interpretacyjnych. Czy każda decyzja wspierana przez algorytmy komputerowe wymaga zgody pacjenta? Czy wystarczy klasyfikować je jako „wsparcie” lekarza? Brak jednoznacznych wytycznych sprawia, że lekarze mogą być zmuszeni do częstych konsultacji prawniczych, co wydłuży proces leczenia i zwiększy obciążenie administracyjne.

Brak systemu certyfikacji AI w Polsce

Obecnie Polska nie posiada regulacji umożliwiających sprawne certyfikowanie technologii AI stosowanych w medycynie. Bez ustandaryzowanego systemu trudno będzie lekarzom i pacjentom zrozumieć, na ile stosowane narzędzia są bezpieczne i zgodne z obowiązującymi przepisami. Oznacza to także, że lekarze będą musieli polegać na międzynarodowych certyfikatach, co dodatkowo komplikuje proces wdrażania AI w Polsce.

Sztuczna inteligencja w kontekście zaufania pacjenta

Kluczowym aspektem jest również budowanie zaufania pacjentów do stosowania AI w medycynie. Obecnie wiele osób postrzega tę technologię z rezerwą, obawiając się błędów czy braku ludzkiego czynnika w procesie podejmowania decyzji medycznych. Lekarze będą musieli nie tylko wyjaśnić pacjentowi, jak działa dana technologia, ale także rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące jej bezpieczeństwa i skuteczności. Wprowadzenie świadomej zgody może być krokiem w stronę bardziej otwartej komunikacji z pacjentem, ale wymagać będzie odpowiedniego przeszkolenia personelu medycznego.

Jeśli jednak pacjent odmówi użycia AI w procesie diagnostycznym, lekarz będzie musiał znaleźć alternatywne metody diagnostyki, co może prowadzić do opóźnień lub mniej precyzyjnych wyników. W skrajnych przypadkach odmowa pacjenta może uniemożliwić zastosowanie najnowocześniejszych narzędzi diagnostycznych, takich jak analiza obrazowa wspomagana przez AI, która pozwala na wykrycie zmian chorobowych na wczesnym etapie.

Podsumowanie

Nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej to milowy krok w kierunku etycznego wykorzystania nowych technologii w medycynie. Wprowadzenie nowych regulacji ma na celu harmonizację polskiego prawa z unijnymi standardami w opiece zdrowotnej. Jednak tempo zmian i brak odpowiednich procedur w Polsce mogą sprawić, że wdrażanie tych przepisów stanie się wyzwaniem. Środowisko lekarskie będzie musiało dostosować się do nowych realiów, jednocześnie zapewniając pacjentom najwyższy poziom opieki medycznej.