Exercitation ullamco laboris nis aliquip sed conseqrure dolorn repreh deris ptate velit ecepteur duis.
Exercitation ullamco laboris nis aliquip sed conseqrure dolorn repreh deris ptate velit ecepteur duis.
W kwietniu 2022 r. opublikowany został nowy projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (tzw. Ustawa o „sygnalistach”). W chwili obecnej trwają prace nad ustawą i prawdopodobnie dopiero w październiku/listopadzie tego roku poznamy jej finalną treść, a możliwe, że wejdzie ona w życie bliżej końca br. roku.
O co chodzi w Ustawie o Sygnalistach?
Najogólniej rzecz ujmując, Sygnalista to osoba, która zawiadamia o nieprawidłowościach/naruszeniach u danego Pracodawcy/firmy, a Ustawa zobowiązuje te firmy do udostępnienia właściwych kanałów umożliwiających poufne zgłaszanie naruszeń. Ponadto firma taka ma obowiązek wdrożenia mechanizmów chroniących sygnalistów poprzez wprowadzenie odpowiednich procedur w firmie (można powiedzieć, że muszą powstać dokumenty, procesy i mechanizmy tak obszerne jak przy RODO). Za ogólne nieprzestrzeganie przepisów i obowiązków wynikających z Ustawy nakładane są kary od grzywny, aż po pozbawienie wolności.
Do kogo ma zastosowanie Ustawa?
Na chwilę obecną obowiązki wynikające z jeszcze projektu, tzw. ustawy o sygnalistach będą miały zastosowanie do:
Sygnalistą, a więc osobą dokonującą zgłoszenia naruszenia prawa do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie u pracodawcy/w firmie może być:
O jakich naruszeniach/nieprawidłowościach może informować Sygnalista?
Naruszenie prawa dotyczy następujących obszarów:
Naruszenie prawa, oznaczające działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa właśnie na gruncie Ustawy może zostać zgłoszone w ramach procedury zgłoszenia wewnętrznego, zewnętrznego lub ujawnienia publicznego.
Procedura wewnętrzna – oznacza procedurę zgłaszania naruszeń wprowadzoną przez pracodawcę w firmie tzw. Regulamin dokonywania zgłoszeń.
Procedura zewnętrzna – kiedy nie ma wyznaczonej w firmie procedur wewnętrznej albo jeśli ktoś nie chce skorzystać z firmowej procedury wewnętrznej, to dokonuje zgłoszenia według procedury zewnętrznej, czyli tej określonej Ustawą np. zgłasza naruszenie do Rzecznika Praw obywatelskich oraz organy publiczne w rozumieniu projektu Ustawy tj. naczelne i centralne organy administracji rządowej, organy państwowe, organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego, regionalne izby obrachunkowe, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Komendant Główny Straży Pożarnej oraz Urząd Komisji Nadzoru Finansowego;
Organ publiczny oraz Rzecznik Praw Obywatelskich prowadzą rejestr zgłoszeń zewnętrznych. Organy te są administratorami danych zgromadzonych w rejestrach. Dane w rejestrze zewnętrznym prowadzonym przez organ publiczny są przechowywane przez 15 miesięcy od dnia zakończenia działań następczych. Natomiast dane w rejestrze prowadzonym przez Rzecznika Praw Obywatelskich – przez 12 miesięcy od dnia przekazania zgłoszenia do organu właściwego do podjęcia działań następczych.
Ujawnienie publiczne polega na podaniu informacji o naruszeniu prawa do wiadomości publicznej (może nawet wrzucić taką informację czy wiadomość na Facebooka, Instagrama, Youtube itd.)
Warunkiem uzyskania ochrony przez osobę dokonującą zgłoszenia publicznego jest:
Warunkiem otrzymania statusu sygnalisty oraz otrzymania wynikającej z ustawy ochrony jest dokonanie zgłoszenia zgodnie z zasadami, które wynikają z projektowanej ustawy.
W przypadku zgłoszeń wewnętrznych (dokonanych wobec pracodawcy), brak będzie obowiązku przyjmowania zgłoszenia anonimowego, chyba że taką możliwość przewidzi pracodawca w regulaminie zgłoszeń wewnętrznych.
Tożsamość osoby dokonującej zgłoszenia nie podlega ujawnieniu (chyba że za wyraźną zgodą osoby dokonującej zgłoszenia.
Obowiązki pracodawcy wynikające z ustawy
Do obowiązków nałożonych projektowaną Ustawą na pracodawców należy przede wszystkim ustalenie regulaminu zgłoszeń wewnętrznych (do pracodawcy), który określa wewnętrzną procedurę zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.
Ustalenie regulaminu musi zostać poprzedzone konsultacjami pracodawcy z zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy (jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa). Pracodawca na gruncie projektu ustawy ma obowiązek zapoznania pracownika z treścią ustalonego w ten sposób regulaminu przed dopuszczeniem go do pracy.
Do obowiązków pracodawcy wprowadzonych ustawą należy również prowadzenie rejestru zgłoszeń zewnętrznych i wprowadzenie całej dokumentacji prowadzonej w przedsiębiorstwie dotyczącej procesu zgłaszania naruszeń.
Co należy zrobić po dokonaniu takiego zgłoszenia przez sygnalistę – tzw. działania następcze.
Działania następcze to działania podjęte przez podmiot prawny lub organ publiczny w celu oceny prawdziwości zarzutów zawartych w zgłoszeniu oraz w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia, w tym przez:
Szczególna ochrona Sygnalistów – lista zakazanych działań Pracodawcy!
Ochrona sygnalistów w projekcie Ustawy polega przede wszystkim na wprowadzeniu zakazu działań odwetowych wobec osób zgłaszających naruszenia.
Lista zakazanych działań odwetowych – Pracodawca nie może wobec pracownika dokonującego zgłoszenia:
Powyższe działania mogą zostać zastosowane wobec pracowników dokonujących naruszeń, jeżeli pracodawca udowodni, że w tym zakresie kierował się obiektywnymi powodami.
Jeżeli praca lub usługa świadczone były, są lub mają być na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji lub pełnienia służby, listę zakazanych działań odwetowych wymienionych powyżej stosuje się odpowiednio, o ile charakter pracy lub wykonywanej usługi lub pełnionej funkcji lub służby nie wyklucza zastosowania wobec zgłaszającego takiego działania.
Lista zakazanych działań odwetowych wobec osób świadczących usługę lub pracę na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji lub pełnienia służby (tzw. kontraktowców):
Dokonanie zgłoszenia, co do którego zgłaszający miał uzasadnione podstawy, aby twierdzić, iż zgłoszenie jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą, nie może stać się również co do zasady podstawą do pociągnięcia go do odpowiedzialności.
Jeżeli zgłaszający miał uzasadnione podstawy, by sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą, zgłoszenie nie może również wiązać się z pociągnięciem go do odpowiedzialności za szkodę na gruncie prawa cywilnego (w tym z tytułu zniesławienia lub naruszenia dóbr osobistych, praw autorskich, czy przepisów o ochronie danych osobowych oraz obowiązków zachowania tajemnicy, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa).
Powyższe środki ochrony oraz inne środki wprowadzane projektowaną Ustawą nie podlegają zrzeczeniu, nie można również przyjąć na siebie odpowiedzialności za szkodę wynikłą ze zgłoszenia. Nie można wyłączyć ani ograniczyć prawa do dokonania zgłoszenia za pomocą postanowień układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów, a także odpowiednich postanowień umowy o pracę oraz innych aktów kształtujących stosunek pracy. Dlatego też podmioty zajmujące się np. obsługą prawną podmiotów leczniczych, obsługą prawną startupów, czy też obsługą prawną branży nowych technologii, w tym obsługą prawną e-commerce, będą musiały wesprzeć pracodawców we wdrożeniu procedur wewnętrznych i zewnętrznych.
Sankcje Karne
Zgodnie z przepisami projektu ustawy karalne jest: